Minyatür sanatçısı Gaye Özen: “Değişik yüzyıllarda çok farklı konu ve üslupta minyatürler yapılmış geleneksel çizgisini sürdürerek.. Benim minyatürlerimin de bu yüzyılın bir yansıması olduğunu düşünüyorum..”
Gaye Özen ile Datça’da tanıştım. Arı duru güzelliği eserlerine yansımış bir sanatçı. Geleneksel “minyatür” sanatımızı yorumlama üslubu ve güncelleme şeklinden oldukça etkilendim: Klasik ama özgün!
Küratörü olduğum Datça Ruhu 2019 “Nereye?” Sergisi’nin katılımcılarından da biri olan sanatçıyla güzel bir sohbetimiz oldu..
Eserleriniz üzerinden sanatınızın gelişim ve değişimini anlatır mısınız?
Mimar Sinan Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sahne Dekorları ve Kostümü bölümünden mezun oldum.. Daha sonra Ord. Prof. Dr. Süheyl Ünver Nakışhanesi’nde minyatür sanatçısı Nusret Çolpan’dan klasik minyatür eğitimi aldım.. Özgün fakat klasik minyatürler çalıştım. Birçok karma sergiye katıldım. İki kişisel sergi açtım. Eşimle Datça’nın bir köyü olan Ovabükü’ne gelişimizle beraber minyatürlerimde doğanın verdiği ilhamla sürekli bir değişim başladı..
Son çalışmalarınızın hikayesi nedir?
Datça’daki bu değişimle uzun yıllar sürecek bir seri yapmaya başladım.. Doğa ve duygularım içiçe geçti.. Eğer önceden belirlenmiş bir konusu olan sergi için hazırlanmıyorsam tamamen doğaçlama o anki hislerimle başlıyorum minyatürlerime.. Hikâyesi de kendiliğinden şekilleniyor böylece..
Tekniğinizden bahsedebilir misiniz biraz?
Fil kağıdı üzerine suluboya ve guaj kullanmayı tercih ediyorum.. Minyatürde kullandığımız akıtma, tarama, nadiren de noktalama tekniğini uyguluyorum..
Geleneksel minyatür sanatından sizi ayıran unsurlardan bahseder misiniz?
Geleneksel minyatürden ayıran unsurlar olduğunu düşünmüyorum.. Tek ayrıldığımız nokta yüzyıllar arası fark.. Değişik yüzyıllarda çok farklı konu ve üslupta minyatürler yapılmış geleneksel çizgisini sürdürerek.. Benim minyatürlerimin de bu yüzyılın bir yansıması olduğunu düşünüyorum..
Sizi yaratmaya iten, fırçayı elinize almak için tetikleyen unsurlar, ilham kaynaklarınız nelerdir?
Yaratmak değil de üretim demeyi tercih ediyorum.. Yoktan var edemiyoruz; var olanı hissediyor ve yorumluyoruz.. Nefes almak gibi her an bu duyguyla yaşıyorsunuz ve fırsatını ortamını bulduğunuz an boyamaya başlıyorsunuz.. Buna ortam müsait olmadığında (her zaman malzemelerim yanımdadır.. Doğada açık havada çalışmayı seviyorum) defterlerim vardır yanımda taşıdığım, küçük eskizler yapıyorum kimi zaman, sonra da onları büyütüp çalışıyorum.. Ama genelde tercih ettiğim o an boş kağıda fırça ile çizmeden çalışmak.. Trafikte durakta otobüs beklerken çoğunluğun cep telefonuyla oynadığı ortamda ben eskizlerimi çalışırım..
Sanat ve sanatçı tanımınızı alabilir miyim?
Sanat benim için güzeli ve iyiyi yansıtandır.. Sanatçı da buna aracı olandır.. Elbette ki dünyada kötülük ve acılar da var ve yaşanmakta.. Ama bizler ısrarla güzeli ve iyiliği hatırlatmalıyız diye düşünüyorum..
Mutluluk ve sanat arasında bir ilişki var mı sizce?
Sanatçı üretme sürecinde mutludur.. Ve hep bu mutlu olduğu anları sürdürebilmek için hiç durmadan çalışır.. Bu eserler karşısında insanlar da mutluluk duygusunu hissederler ve bunun bir parçası sayabilirler kendilerini..
Sanatın insan yaşamındaki yeri nedir, ne olmalıdır?
Sanatımız ile güzeli ve iyiliği her yere her mekâna taşıyarak ne kadar çok insan yüreğine ulaşabilirsek başarımız o denli yüksek demektir.. Esere bakanı içine alan düşündüren hissettiren üretimler yapabiliyorsak ne mutlu bize..
Datça’daki yaşamınızdan memnun musunuz? Sizde uyandırdığı duygular neler?
Datça’nın da İstanbul’un da yeri çok ayrı bende.. Her ikisi de kulağıma sürekli çalışmamı fısıldıyor ve görsel bir şölen sunuyorlar eserlerimi üretebilmem için.. Bu duyguları yaşayabildiğim ve kağıda aktarabildiğim için kendimi çok şanslı hissediyorum..
GAYE ÖZEN
1970 – İstanbul’da doğdu.
1993 – Mimar Sinan Üniversitesi / Güzel Sanatlar Fakültesi / Sahne Görüntü Sanatları Tiyatro Dekor ve Kostüm Bölümü’nden mezun oldu.
1994 – 1998 Sinema / Televizyon alanındaki çeşitli yapımlarda sanat yönetmenliği yaptı…
1998 – İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi / Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalında / Ord. Prof. Dr. A. Süheyl Ünver Nakışhanesi’nde ‘Türk Süsleme Sanatları’ dersleri almaya başladı…
2001- Prof. Dr. A. Süheyl Ünver Nakışhanesi’nden Tezhip ve Minyatür icazeti aldı…
2004 – 2007 Prof. Dr. A. Süheyl Ünver Nakışhanesi’nde Nusret Çolpan Hoca’dan minyatür dersleri aldı…
2005 – Bodrum – Gümüşlük ‘Eklisia’da / tezhip ve minyatür çalışmalarıyla ‘Bir Elif Melek’ isimli ilk kişisel sergisini açtı…
2008 – Amasya Darüşşifası’nın 700. Yılı anısına eseri Ptt Kolleksiyon pulu olarak basıldı..
2007 – 2010 Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi / yapı çözümlemesi dersinde mimarlık bölümü öğrencilerine sanatçı hoca olarak derslere katıldı…
2004 – 2008 Prof. Dr. A. Süheyl Ünver Nakışhanesi’nde / öğretim görevini sürdüren Sayın Jale Yavuz Hoca’nın tezhip derslerinde, yardımcı eğitmenlik yaptı…
2000 – 2019 Çok sayıda karma Tezhip ve Minyatür sergilerine katıldı… Yurtiçi ve yurtdışı olmak üzere bir çok koleksiyonda eserleri bulunmaktadır… Tezhip ve minyatürle ilgili 11 kitapta eserleri yer aldı… Bunların 5’ini Prof. Dr. Nil Sarı ve Sayın Jale Yavuz Hoca ile birlikte yayına hazırladı…
2009 – 2019 İstanbul Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi Klasik Türk Bezeme Sanatları Atölyesi’nde Atölye Başkan Yardımcısı olarak görevine devam etmektedir…
Aynı Atölye’de minyatür alanında öğretim görevi ile birlikte tezhip ve minyatür alanında sanat çalışmalarını sürdürmektedir…
2002-20/ Tarihleri arasında, Divriği, Kayseri, Amasya, Konya, İzmir, Bursa, Gaziantep, Sivas, Edirne, İstanbul İllerinde ve Datça’da karma Tezhip ve Minyatür sergilerine katıldı..
Katıldığı sergilerden bazıları:
21 Mayıs 2010/ İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Bezemeleri ve Minyatürleriyle Osmanlı Çeşmeleri
Yer: Dolmabahçe Sarayı- Camlı Köşk
25 EKİM 2010 / 5. Uluslararası İslam Tıp Tarihi Cemiyeti Kongresi ve Klasik Türk bezeme Sanatları Atölyesi Tezhip Sertifikası Töreni dolayısıyla Bezeme ve Minyatürleriyle Osmanlı Çeşmeleri
Yer: İstanbul Üniversitesi Rektörlük Binası Sergi Salonu.
03 MAYIS 2011 / ‘ Şifalı Tıbbi Bitkiler’ kişisel sergi
Yer: İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıp Tarihi Müzesi
03 MAYIS 2011 / 2. Uluslararası Su formu dolayısıyla Bezemeleri ve Minyatürleriyle Osmanlı çeşmeleri
Yer: Haliç Kültür ve Kongre Merkezi.
31 MAYIS 2011 / Osmanlı Sanat ve Üroloji Sergisi
Yer: İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıp Tarihi Müzesi
11 EKİM 2011 / 5. Balkan Tıp Tarihi ve Tıp Etiği Kongresi dolayısıyla Tezhip ve Minyatür Sergisi
Yer: İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıp Tarihi Müzesi
8 MART 2012 / 8 Mart Dünya Kadınlar Günü dolayısıyla düzenlenen “Hanım Sultanların Ebedi Nakışları” Sergisi
Yer: Bağlarbaşı Kongre ve Kültür Merkezi.
27 NİSAN 2012 / Türk Darüşşifaları ve Çeşmelerinden Yansımalar konulu Tezhip ve Minyatür Sergisi
Yer: Edirne II. Bayezid Külliyesi Sağlık Müzesi.
8 HAZİRAN 2012 / Avrupa’da Spa Kültürü Sempozyumu dolayısıyla düzenlenen “ Minyatür ve Bezeme Sanatıyla Türk Hamamı ve Kültürü “ sergisi
Yer: Çandarlı İbrahim Paşa Hamamı Kültür Merkezi (Mahkeme Hamamı) Bursa
2 KASIM 2012 / Hanım sultanların Ebedi Nakışları Sergisi
Yer: Kandilli Kültür Merkezi
10 ARALIK 2012 / Sertifika töreni nedeni ile yapılan ve sertifika alan kişilerin Tezhip ve Minyatür Sergisi
Yer: İstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Prof. Dr. Gazanfer Zembilci Toplantı salonu
10 MAYIS 2013 / Tezhip ve Minyatürde Anne Sergisi
Yer: Bağlarbaşı kongre ve Kültür Merkezi
01 EKİM 2013 / “Tezhip ve Minyatür Sanatıyla İstanbul Tarihi Yarımada “ Sergisi,
Yer: YTÜ; İstanbul Tarihi Yarımada Uygulama ve Araştırma Merkezi
12 KASIM 2013 / 4. Uluslar Arası Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Kongresi
Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Açısından Kadın Sağlığı Kongresi Dolayısıyla Açılan Sergi
Yer: İstanbul Üniversitesi Kongre ve Kültür Merkezi
07 NİSAN 2014 / Tezhip ve Minyatür Sergisi ve Sertifika Töreni
Yer: İstanbul Üniversitesi Merkez Kampüsü 34452 Beyazıt-Fatih/İstanbul
08 MART 2015 / “Minyatür ve Bezeme Sanatıyla Anne” konulu sergi
Yer: Şehit Kamil Kültür ve Kongre Merkezi /Gaziantep
11 MAYIS 2017 / Tezhip ve Minyatür Sanatıyla Bahar
Yer: İstanbul Üniversitesi Rektörlük Binası
17 EKİM 2017 / 800. Tezhip Ve Minyatür Sanatıyla Sivas Darüşşifası Sergisi
Yer: Şems’i Sivas-i İl Halk Kütüphanesi Sergi Salonu
6 EKİM 2018 / Doğaya Saygı
Yer: Uluslararası Knidos Kültür Sanat Akademisi
12 MART 2019 / Tezhip ve Minyatür Sergisi
Yer: İstanbul Üniversitesi Fuat Sezgin Kongre Ve Kültür Merkezi
20 MAYIS-31 MAYIS 2019 / Tezhip ve Minyatür Sanatıyla Sultanların İstanbul’a Vakfettiği Mimari Eserleri
Yer: Biruni Üniversitesi Lobi (Giriş Katı)
21 Eylül 2019/ Göç ve Kimlikler
Yer: Uluslararası Knidos Kültür Sanat Akademisi
1 Ekim 2019/ Datça Ruhu 2019 “NEREYE?”
Yer: Datça Liman Sanat Galerisi
Atölye Eğitim Programı sorumlusu Prof. Dr. Nil Sarı ve Atölye Başkanı Jale Yavuz Hoca ile yayına hazırladığı Kitaplar:
Bezemeleri ve Minyatürleriyle Osmanlı Çeşmeleri / 2010
Hanım Sultanların Ebedi Nakışları / 2012
Minyatür ve Bezeme Sanatıyla Türk Hamamı / 2014
Tezhip ve Minyatür Sanatıyla Anne / 2016
Tezhip ve Minyatür Sanatıyla Sivas Darüşşifası / 2017